De Catalaanse Troebelen 8. “and the World has a fresh Instance of the Influence of LIBERTY upon generous Minds” (1714).

In het voorwoord tot een anoniem pamflet uit 1714 met een verslag, voorzien van een geschiedenis en bronnenverzameling, van de deplorabele lotgevallen van de Catalanen in toenmalige tijden blijkt hoezeer een buitenlandse commentator de moed en volharding van de Catalaanse vrijheidsstrijders bewonderde – we zullen het dadelijk zien. Catalonië werd in de Spaanse Successie Oorlog door de Spanjaarden (Castilianen – zo konden ze ook in krantenberichten worden genoemd, zoals in de Gazette de Rotterdam van 7 mei 1714, en, uitwisselbaar met “Spanjaarden”, in de Oprechte Haerlemsche Courant van 28 augustus 1714, zie hieronder) en Fransen aangevallen. Na verlies van hun bondgenoten in deze (e.g. de “Grootse Alliantie”, die gericht was tegen Frankrijk, waartoe ook de Nederlandse Republiek had behoord; de steun van de Nederlanders verviel met de vrede van Utrecht in de zomer van 1713) kwamen de Catalanen opeens nagenoeg alleen te staan in hun verzet tegen de Koning van Spanje en, daarmee, het Huis van Bourbon. De Castiliaanse koning Philips [Felipe] V wilde voor eens en voor altijd afrekenen met de onafhankelijkheid van de Catalanen die toen al eeuwenlang diplomatiek “schuil gingen” achter de zogenaamde Kroon van Aragon (Ferran del Campo i Jordà e.a., Catalunya Espanya. Preguntes i responses, Norfeu: Figueres 2017, 27-36; tevens David Abulafia, The Western Mediterranean Kingdoms 1200-155. The Struggle For Dominion, Longman: London & New York, 1997, 28-35, inz. op 34, waar hij uitlegt hoe tegen 1200 de titels van de koning van Aragon en de Graaf van Barcelona in één persoon verenigd waren geraakt – Alfonso II van Aragon was dezelfde persoon als Alfonso I van Catalunya). Met een reeks decreten (“Decretos de Nueva Planta”), uitgevaardigd tussen 1707 en 1716, werden alle instituties, privileges en gevestigde rechten van de Kroon van Aragon afgeschaft en vervangen door de Castiliaanse wet (geheel zonder precedent, zie noot 1); aldus schiep Philips V een nieuw land, sterk gecentraliseerd naar Frans model (volgens het voorbeeld van zijn Bourbonse familie), met één staat, éen wet, éen taal, éen godsdienst, één volk. Spanje. In de praktische werkelijkheid moest het verzet in het oude “Aragon” (i.e. Catalonië en de Balearen) intussen nog wel worden gebroken. In 1714 werd daartoe Barcelona genadeloos gebombardeerd. Na afloop werd Catalonië aldus bezet door Castilië om gedwongen te verdwijnen door, zullen we zeggen, de door Philips V unilateraal opgelegde “Castilianisering” (voor deze gebeurtenissen heb ik mijn beweringen gebaseerd op onder andere John Payne, Catalonia, History and Culture, Five Leaves Publications: Nottingham [2004] 2009, 82 e.v.; Ferran del Campo i Jordà e.a., op.cit.). Voor veel Catalanen (in ieder geval de Catalanistas) is er nimmer een einde gekomen aan die bezetting. De heroïek van dit verzet wordt jaarlijks herdacht en gevierd op de Nationale Dag van Catalonië (Diada Nacional de Catalunya) op 11 september.

“There cannot be a more proper Treatise in Nature for the Genius of a Nation famed for LIBERTY; nor has a more memorable Instance ever happen’d of the glorious stand made in Defence of it; the Conquerors themselves may perhaps be the first that repent the dear Experience of it, and with greater Reason, then ever those who were the Authors of their Ruin, who first drew them into a War, and after abandoned them to the Mercy of an enraged Prince, whose Person and Interest they had always opposed, and from whom not the least glimpse of Mercy could be hoped. Such an Example of asserting LIBERTY may be dangerous in Arbitrary Countries, by inspiring the Distressed to seek Redress by Arms, rather than live under the perpetual Slavery of Tirannical Princes.
The very Resolution of the BARCELONIANS looked at first so Mad and Desperate, that People could not well believe they were in Earnest; and their Enemies flatter’d themselves, that the first Bomb thrown into the Town would frighten them into Submission, but have since been undecieved, and the World has a fresh Instance of the Influence of LIBERTY upon generous Minds.” The Deplorable History of the Catalans, From their first engaging in the WAR, to the Time of their Reduction. (London 1714, Preface).

Vrij houterig vertaald, wellicht, bij gebrek aan een hogere vaardigheid: “Nergens in de wereld is ooit een sterkere manifestatie geweest van de vrijheidslievende geest van een natie; evenmin is er ooit een meer gedenkwaardige instantie voorgevallen van de glorieuze weerstand ter verdediging ervan; de veroveraars zelf zouden misschien de eersten zijn om de (pijnlijk) kostbare ervaring ervan te betreuren, en met betere reden, dan ooit zij die de auteurs zijn van hun ondergang, die hen in de eerste plaats de oorlog in hadden getrokken, and die hen naderhand in de steek hebben gelaten, overgeleverd aan de genade van een woeste Prins [d.w.z. Philips V, koning van Spanje en de eerste van het Franse huis van Bourbon], tegen wiens persoon en zij zich altijd hebben verzet, en van wie nog niet een greintje genade in hoop mocht worden verwacht. Zo’n manifestatie van de gelding van vrijheid kan gevaarlijk zijn in autocratische landen [waarbij “arbitrary” slaat op arbitrair staatsoptreden, zoals bij het ontbreken van wat wij nu zouden noemen de rechtstaat], door de onderdrukte mensen te inspireren tot het zoeken van genoegdoening met geweld in plaats van te leven onder de eeuwigdurende slavernij van tirannieke prinsen. De wilsovertuiging van de Barcelonesen leek aanvankelijk zo dwaas en wanhopig,  dat mensen niet licht konden geloven dat het ze ernst was; en hun vijanden vleidden zichzelf dat de eerste mortierbom die in de stad zou neerkomen de belegerden verschrikt tot overgave zou bewegen, maar zij zijn inmiddels van hun deceptie verlost, en de wereld heeft een kersverse instantie gezien van de invloed van vrijheid op vrijmoedige geesten.” Ik hoop dat de vertaling goed is gegaan en, hoe lastig ook, goed te volgen is. Zo niet, zie het origineel in het Engels hierboven.

 

Recreador d'un miquelet del Regiment de Fuselles de Muntanya de Vilar i Ferrer. Foto’s links en rechts van gebuiker “Coltell” en foto midden van “Vakopd”, geplaatst voor rechtenvrij hergebruik CC op Wikimedia

Miquelets del Regiment de Fuselles de Muntanya de Vilar i Ferrer. Foto’s links en rechts van gebuiker “Coltell” en foto midden van “Vakopd”, geplaatst voor rechtenvrij hergebruik CC op Wikimedia

De Catalanen hebben hun huid duur verkocht en de krantenberichten uit die tijd liegen er dan ook niet om. Lees bijvoorbeeld het volgende bericht uit de Oprechte Haerlemsche Courant van 28 augustus 1714. Van een Engels schip dat op 6 april na een reis van 11 dagen uit Tarragona was gearriveerd kwam het bericht “dat de Castilianen, ten getale van 600, tegen de Catalanen uitgezonden, door dese soodanig waren ontvangen, dat sy op de vlucht geslagen en de meeste van haer gevangen wierden: Dese tyding had d’andere Gerevolteerden seer aengemoedigt: De Barcellonesen hadden de Daken van de Huysen afgenomen, en de Stenen uit de Straten gedaen, opdat de Bomben en andere Vuuren, die daer in mochten geworpen werden, geen grote Schade souden konnen toebrengen: de Spaensse Armee konde tegen de Plaets niet ageren, soo lang als de Gerevolteerden niet onder gebracht waren: Aldaer werden bij nacht 100 Miquelets [Catalaanse militieleden] te Paert aen de zijde van het Gebergte ingekomen, na dat sy de Spaensse Voorwacht hadden neergemaeckt.” Er kwamen zelfs dus nog Catalaanse troepen van buiten door het cordon heen. In dezelfde krant lezen we hoe meerdere berichten (“adviezen”) van soortgelijke strekking via Bologna op 10 april waren aangekomen: “Al d’advysen uit Catalonien melden de grote Difficulteit, die de Spangiaerts soo te Water als te Lant hadden, om Barcelona te naderen, welcke plaets byna onverwinnelijk scheen.  Het Spaensse Leger wiert dan aen d’een, dan aen de andere kant, soo door Uitvallen als door gewapende vaertuygen geallarmeert.” Op één van die uitvallen werd een Spaans eskader met bevoorradingsschepen aan de monding van de Llobregat aangevallen waarmee wapens en voedsel werd buitgemaakt door een enthousiaste troep vrijwilligers die door hun deelname behalve eeuwige roem ook belastingvrijstelling verkregen (Oprechte Haerlemsche Courant van 28 augustus 1714).

“De stad Barcelona defendeert zich nog wacker”, kon men op 15 september 1714 lezen in de Oprechte Haarlemsche Courant: “14000 Miquelets hadden sig verzamelt, om als de Spanjaards de Generale Storm souden doen, tegen de Stad t’avanceren, en haer tusschen twee vuuren te brengen.  Als 800 Granadiers het muurwerck, ’t welk door de Belegerden achter de Bresschen met diepe Retrenchementen aengelegt was, waren komen recognoscereren, had men soo sterk Steenen uyt Mortiers geworpen, dat sy meest alle doot gebleven waren”. Maar we lezen dat er tegelijkertijd verse schepen en manschappen tegenover de Catalanen werden ingezet, waaronder 10.000 Fransen en een in aantal verder onvermeld gebleven versterking met Spaanse troepen. Maar terwijl de lezer in Haarlem, om het zo te zeggen, zich op de hoogte stelde van deze  berichten was in de werkelijkheid de stad Barcelona inmiddels toch al gevallen op 11 september. Dat zou de lezers van de Oprechte Haarlemsche Courant pas blijken op 29 september met het bericht dat de prinses van Steenhuysen, in Brussel, in een brief van een bevriende baron aan het Franse hof had gelezen dat de verdedigers van de stad Barcelona het heel moeilijk hadden. Baron de Capres meldde “dat Barcelona verovert was, en dat de voornaemste Hoofden sig met een gedeelte van ’t Guarnizoen op ’t Fort Monjouy geretireerd hadden”. Maar de krant had ook vernomen via een brief uit Parijs van een dag later dat de grote bestorming op 11 september om 4 uur ’s ochtends had plaatsgevonden, “dat de Belegerden sig als Leeuwen gedefendeert hadden, en dat  eyndelijck sy tegen de middag genoodsaeckt wierden, sig in de Nieuwe Stad te retireren, alwaer sy een witte Vaen uitstaken,” maar dat er tegen 6 uur, toen de koerier met dit nieuws vertrok, er nog niemand uit de stad tevoorschijn was gekomen (Oprechte Haerlemsche Courant van 29 september 1714). Twee weken later meldde de krant dat de inwoners van Barcelona op 18 september al hun wapens hadden ingeleverd (dat ze “gedisarmiert” waren) en dat nu ook het laatste bolwerk van verzet was gevallen, de burcht van Cardona in het binnenland, dat het bestuur was afgezet en vervangen en dat nu eindelijk alles stil was  “in die Provintie” (Oprechte Haarlemsche Courant  van 13 october 1714).

En zo is Catalonië in deze meest deplorabele fase van haar geschiedenis gereduceerd geraakt tot provincie van het nieuwe Spanje.

Noot 1. Met de diplomatieke unie van de Kroon van Aragon en de Kroon van Castilië die volgde uit het huwelijk tussen Ferdinand II en Isabella meer dan twee eeuwen tevoren, in 1469, ontstond er géén duurzame versmelting van de twee Kronen; zoiets was ook duidelijk niet de bedoeling  (waarvoor zie David Abulafia, The Western Mediterranean Kingdoms 1200-155. The Struggle For Dominion, Longman: London & New York, 1997, 235-238).  In die gelegenheidsunie lag daarom geen legitiem precedent voor de latere vernietiging van de Aragonese koningstitel.

De Catalaanse Troebelen 7. Javier Cercas: een Catalaanse staatsgreep

De afgelopen weken heb ik, wellicht voor velen tot vervelens toe,  nogal wat stukjes geschreven over de potentieel gevaarlijke situatie die zich aan het ontwikkelen is rond het illegale referendum over Catalaanse onafhankelijkheid. Daarbij heb ik vooral aandacht geschonken aan de Catalaanse kant van de zaak. De Spaanse visie, die van Madrid, is me steeds weinig intelligent overgekomen – de Partido Popular zijnde wat die is – waarbij in principe weliswaar de nominale letter van de wet wordt gevolgd maar waar in de praktijk er grof over de grieven en dromen van het Catalaanse volk wordt gewalst. Toch is het zaak om ook bereid te blijven goed te luisteren naar de meer verstandige critici van de onafhankelijkheidsbeweging. En zo las ik vanmorgen op de website van de Italiaanse krant Corriere della Sera een interessant interview met Javier Cercas, een schrijver van politiek geëngageerde historische romans (waar ik er geen enkele van heb gelezen, zo zeg ik er meteen bij), die voorheen verbonden was aan de universiteit van Girona met een leerstoel voor Spaanse literatuur en die thans voltijds schrijver is en columnist voor El Pais. Een van zijn boeken, Anatomía de un instante (The Anatomy of a Moment in het Engels) uit 2009 gaat over de omstandigheden en achtergronden van de mislukte staatsgreep van 1981. Het is een controversieel boek gebleken zoals blijkt uit een artikel in The Guardian van 4 april 2011: ‘While The Anatomy of a Moment played a part in unearthing the past, it also controversially defended Spain’s tacit “pact of forgetting” – a path to reconciliation without trials or truth commissions that was settled in writing by the 1977 amnesty law. “If you want total justice – to judge all Francoists – you’re not going to get freedom; the army won’t accept it,” he [Cercas] says. “Sometimes total justice is total injustice – witch-hunting. Everyone was implicated in Francoism when my father was a kid.” The pact was made, he suggests, by those who remembered civil-war bloodletting, and what score-settling could actually mean. “It’s become a historical cliché that, in the change from dictatorship to democracy, Spain forgot. But it’s totally false. What happened was society, especially the political class, decided not to use the past as a political weapon, to construct something for all of us.”‘ (https://www.theguardian.com/culture/2011/apr/04/javier-cercas-spain-life-writing)

In het interview voor de Corriere della Sera waarschuwt Cercas dat er nu dezelfde sfeer begint te ontstaan als er heerste in 1934, aan de vooravond van de Spaanse Burgeroorlog. Een vergelijkbaar explosiegevaar is nu veroorzaakt, vindt hij, door de beslissing van Catalaanse bestuursleden om een illegaal referendum over afscheiding te organiseren. Cercas noemt het zelfs een staatsgreep (http://www.corriere.it/esteri/17_settembre_28/cercas-il-voto-catalogna-golpe-dobbiamo-impedire-nuova-guerra-civile-342dca52-a3b8-11e7-a066-220c02125bda.shtml). Eerder al uitte hij als columnist zijn primaire bezwaar dat het referendum van 1 0ctober niet alleen de Catalanen aangaat, maar ook alle – volgens de huidige startpositie bezien – andere burgers van Spanje: “Porque el referéndum ilegal convocado a la brava por la Generalitat para el 1 de octubre próximo no pretende decidir el futuro de Cataluña —cosa que por fortuna llevamos haciendo los catalanes desde el inicio de la democracia, en elecciones municipales, autonómicas, estatales y europeas—, sino el futuro de España entera, cosa que obviamente deberíamos decidir todos los españoles, y no solo los catalanes.” (Cercas in zijn column in El Pais van 17 juli 2017 over het gevaar van Catalaans nationalisme: https://elpais.com/elpais/2017/07/17/opinion/1500296719_894169.html). De Catalanen mogen wat hem betreft best proberen onafhankelijkheid te bereiken, maar dan moet dat toch in overleg met de rest van Spanje gebeuren, langs de constitutionele weg. Volgens hem zijn de Catalanen (van Pujol tot Mas en Puigdemont) onvoldoende bereid geweest om te overleggen en te onderhandelen. Hij heeft het sowieso liever niet. De afscheiding zou volgens hem een onwenselijke en gevaarlijke stap terug zijn in de richting van gevaarlijk nationalisme, volgens een populistische trend (zie noot 1) die niet past in zijn begrip van een modern democratisch Europa (een visie die m.i. te destilleren is uit voornoemde artikelen). Cercas hekelt de onverzettelijkheid van de Catalanisten (vertegenwoordigd door Puigdemont) die alleen dát willen accepteren wát ze precies vragen en die lak hebben aan het feit dat hun eisen ook grote gevolgen zullen hebben voor, ik herhaal het weer,  alle andere Spanjaarden (noot 2).

De Catalanisten hebben de vluchtauto gestart en zijn nu bezig in volle vaart tegen de muur aan te knallen. Want ja, ook al heb je misschien nog zozeer gelijk en verdien je misschien je onafhankelijkheid, hoe kom je op een acceptabele manier tot een democratische vertegenwoordiging in Europa zonder eerst door de nationale staat te gaan? De Europese Unie moet, mijns inziens, worden hervormd tot een federatie van regio’s, door de koppeling van metropolen en rurale gebieden in een netwerk, en niet van nationale staten.

Noot 1: «L’immagine che lega questa crisi all’ascesa del populismo in tutta Europa è del 2011. L’allora President catalano Artur Mas si trovava assediato dalla folla inferocita per la sua politica di tagli e sacrifici. Dovette entrare nel Parlament con l’elicottero. Fu uno choc, ma invece di assumersi la responsabilità di scelte impopolari, decisero di dare tutte le colpe a Madrid e vagheggiare il paradiso della indipendenza. È un procedimento tipico del populismo: la colpa non è mai nostra, ma di qualcun altro. In questo caso della Madrid ladrona, come avreste detto in Italia» (http://www.corriere.it/esteri/17_settembre_28/cercas-il-voto-catalogna-golpe-dobbiamo-impedire-nuova-guerra-civile-342dca52-a3b8-11e7-a066-220c02125bda.shtml).

Noot 2. “Soberbia, o matonismo, es decidir que nosotros, los catalanes, vamos a decidir por todos los españoles, o de lo contrario violamos o intentamos violar las reglas que nos hemos dado entre todos. Soberbia, o matonismo, es pretender negociar con el Gobierno español una salida a la presente situación sobre la base de un lema acuñado por el actual presidente de la Generalitat, Carles Puigdemont, que dice así: ‘O referéndum o referéndum’; o sea: ‘O lo que yo quiero o lo que yo quiero’. Y puro y simple matonismo es decir, como ha dicho el presidente Puigdemont ante una asamblea de alcaldes independentistas, no sé si dirigiéndose a los no independentistas, al Gobierno de Madrid o al resto de España: ‘Damos miedo, y más que daremos’ “(https://elpais.com/elpais/2017/07/17/opinion/1500296719_894169.html)

 

De Catalaanse Troebelen 6. Tweety

De Catalaanse politie (Mossos d’Esquadra) heeft gisteren de opdracht gekregen om vóór 1 october, de dag van het door Madrid gewraakte referendum over de Catalaanse onafhankelijkheid, alle plaatsen waar men volgens aankondiging hun stemmen zouden uitbrengen te “verzegelen”, alle personen aldaar te weg te sturen en desnoods aan te houden, alle benodigdheden voor het uitbrengen van stemmen in beslag te nemen en mensen te verbieden zich op te houden binnen een straal van 100 meter om die plaatsen heen. De verzegeling van zo’n 6000 ruimtes zou op 30 september moeten geschieden, met het aanbrengen van duidelijk zichtbare linten en met affichering van strafrechtelijke vervolging bij het breken ervan. De bedoelde gebouwen – veelal scholen, bibliotheken en gezondheidscentra – zouden vanaf dat moment onder permanente bewaking moeten staan. Van een ieder die zal trachten toch binnen te komen, inclusief de mensen die daarom alleen zullen vragen, zal de identiteit moeten worden geregistreerd met het oog op latere vervolging en bestraffing. Schooldirecteuren die hun gebouwen hebben willen openstellen voor het gebruik als stembureaus zijn gewaarschuwd dat ze strafrechtelijk zullen worden vervolgd.
Spaanse democratie aan het werk. De majoor van de Mossos, Josep Lluís Trapero, heeft geantwoord dat zijn dienst niet aan die opdracht zal kunnen voldoen. Het zou fysiek ondoenlijk zijn en de maatregelen zelf zouden de openbare orde verstoren (“a considerar que és materialment impossible complir i que podria derivar en un problema d’ordre públic”). Ik verwacht dat de Spaanse overheid (“fiscalía”, in dit geval bij monde van de “fiscal superior de Catalunya”, José María Romero de Tejada) binnenkort disciplinaire maatregelen zal nemen tegen deze held van de week van de klopjacht op de terroristen van Barcelona en Cambrils. Als dat niet al gedaan is.
De Spaanse overheid had, in anticipatie van het antwoord van Trapero dat de opdracht praktisch niet uit te voeren zou zijn, reeds aangeboden om manschappen van de Guardia Civil in te zetten om aan de eisen te voldoen. Er is ook voorgesteld de Mossos onder direct bevel te stellen van de kolonel Diego Pérez de los Cobos van de Guardia Civil, maar daartegen is met kracht geprotesteerd: de Mossos staat krachtens dezelfde constitutie waar Madrid zich op beroept onder bevel van de “Junta de Seguretat”, de Veiligheidsraad die wordt voorgezeten door de president van de Generalitat, Carles Puigdemont, die nu juist de drijvende kracht is achter het referendum.
 
Kortom, de situatie wordt met de dag grimmiger en doet me steeds meer denken aan andere historische contexten waarin een bezetter de lokale gezagsdragers dwingt om hun eigen mensen geweld aan te doen.
 
Bron voor dit bericht: http://www.lavanguardia.com/politica/20170927/431585241596/fiscalia-mossos-precintar-olegis-referendum.html
 
Beknopt in het Engels ook:
http://www.catalannews.com/politics/item/spain-s-prosecutor-orders-catalan-police-to-seal-off-polling-stations-this-weekend
Opmerking bijgevoegd op 28 september. Het zoals de historicus Joan Culla het zegt: Madrid wil graag dat de Catalaanse politie gezien moet worden het vuile werk op te knappen; Madrid wil voorkomen dat men (opnieuw) ziet hoe de Guardia Civil tegen het kiesrecht optreedt (” « Madrid veut faire faire le sale boulot par les policiers catalans, explique l’historien Joan Culla. Elle ne veut surtout pas qu’une photo fasse le tour du monde montrant des gardes civils espagnols en train de saisir des urnes. Vous imaginez l’effet ! »”, in: Le Devoir van 28 september 2017, een krant uit Montréal, Québec, die, nu ik het zo zie, veel aandacht blijkt te schenken aan de ontwikkelingen in Catalunya:
http://www.ledevoir.com/international/europe/509051/referendum-catalan-la-bataille-des-bureaux-de-vote).
 
We hebben nu al gezien hoe burgemeesters, ambtenaren, politici en journalisten (zie noot 1) in de afgelopen weken “officieel” zijn geïntimideerd door de Spaanse autoriteiten met arrestatie of bedreiging van strafrechtelijke vervolging; en met het opleggen van boetes, waaronder 1500 euro per dag dwangsom (zonder rechtszaak overigens) voor ieder die zich schuldig maakt aan de grove misdaad van (de verwachte) het misbruik maken van “kantoormiddelen”; waaronder ook de 5,2 miljoen euro boete binnen twee weken te betalen door Artur Mas, de voormalige president van de Catalaanse Generalitat, omdat hij twee jaar geleden het vorige referendum had georganiseerd. Er zijn websites door Madrid gesloten, invallen gedaan in commerciële bedrijven die stembiljetten drukten, computers in beslag genomen en de postbestelling van en vanaf de Catalaanse bestuursorganen is eveneens belemmerd. Intussen zijn vanuit Spanje eenheden van de militaire politie (Guardia Civil), tenminste 16000 man/vrouw sterk, op weg naar Catalunya, naar een gelegenheidskazerne ingericht op een gecharterd cruise-schip in de haven van Barcelona, onder luid gejoel van “andere” Spanjaarden, die ze aansporen met “Pak ze aan!” (waarvoor, zie http://www.catalannews.com/politics/item/go-get-em-crowd-chants-spanish-police-leaving-for-catalonia).
 
Voor het cruise-schip: http://www.zerohedge.com/news/2017-09-21/spanish-police-mount-force-16000-catalan-port-raid-government-offices-tensions-mount

 

Eerdere opname van de beschildering die de rederij Moby hanteert. Bron: Pixabay, Public Domain

 

Leuke wetenswaardigheid: de romp van het schip is beschilderd met de cartoon figuren Tweety en Daffy Duck. De inkwartiering van de Guardia Civil op dat weinig stoer ogende schip was van meet af aan een bron van ridicuul. Een van de bestuurlijk ongehoorzame burgemeesters van Catalunya meldde zich gisteren bij het gezag met een pluche Tweety. Dat figuurtje (“Piolín” in het Catalaans) begint een beetje een mascotte te worden van de Catalanisten. Tegen de buitenwand en romp van het schip van de Guardia Civil zijn nu enorme doeken geplaatst om het lachwekkende figuurtje af te dekken. En sindsdien klagen de agenten die daar zijn ingekwartierd over het gesmoorde binnenklimaat van hun sukkelige onderkomen. Er wordt wat afgelachen daar in Barcelona, maar pas op: de Guardia Civil raakt alleen maar extra gefrustreerd en opgefokt door wat zij nu ervaren als een vernedering. Voor de volledigheid: het zijn hun eigen mensen die nu juist dát schip ervoor hebben gecharterd.
Voor meer over dit schip en over Tweety: https://twitter.com/i/moments/912031541403856897

Herkomst van deze foto is me onbekend helaas. Ik heb dit beeld via de Facebook pagina van “República Catalana” die verwijst naar een bericht op Twitter:
https://twitter.com/i/moments/912031541403856897

 
Over de dreigende onbeschoftheid van de woorden “A por ellos!”, zie o.a.:
http://www.cugat.cat/noticies/politica/130864/p.-miserachs-%28mes%29_-_dir-_a-por-ellos%21_-es-d_un-pais-retardat-no-s_adonen-que-el-mon-ha-evolucionat_
 
Intussen is het voor de ontwikkelingen ook relevant om te constateren dat de Spaanse president Rajoy in zijn ontmoeting met zijn Verenigde Staten collega Trump niet de bijval heeft gekregen waar hij wellicht op had gehoopt: de president van de VS zou hebben verklaard dat hij persoonlijk zou willen zien dat Spanje een eenheid zou blijven maar dat hij verwacht dat de Catalanen toch hun referendum willen houden; én dat het conflict al eeuwenoud is (“I’ve been watching that unfold but it’s actually been unfolding for centuries”) dus, tja….
Tja, wat? Wat is het standpunt nu eigenlijk inzake het zelfbeschikkingsrecht van dat volk nu het al eeuwenlang in het geding is? De Verenigde Staten willen het natuurlijk liever ook niet zien gebeuren. Maar de zelfgekozen kampioen van de vrije wereld kan zich ook moeilijk uitspreken tegen de democratische uitdrukking van de wil van de Catalanen. Begrijpelijk genoeg is de kwestie aldus ontweken. Zie hiervoor: http://www.catalannews.com/politics/item/trump-says-that-catalans-will-oppose-madrid-s-referendum-ban
 
Hoewel ontweken? Op TV3 hoorde ik Trump nu verder zeggen, in een ander geciteerd gedeelte van de persconferentie, dat hij de Catalanen op het hart zou willen drukken om vooral bij Spanje te horen. “I really think the people of Catalonia would stay with Spain […] I think it would be foolish not to. You’re talking about staying with a truly great, beautiful and very historic country.”

(https://www.thelocal.es/20170927/trump-think-the-people-of-catalonia-would-stay-with-spain). Trump weet klaarblijkelijk niet dat Catalunya minstens nét zo “historic” is als Castilië, zo niet “more historic”, en beslist “much more historic” dan Spanje, dat immers een relatief recent gevormde nationale staat is. Maar ja, geschiedenislessen lijkt Trump sowieso nooit te hebben gevolgd.

Noot 1 (aangemaakt op 29-09-2017). Op 9 september viel de Guardia Civil de redactie binnen van het nieuwsweekblad nieuwsblad El Vallenc. De directeur, Francesc Fabregas, is ervan beschuldigd het aanstaande illegale referendum te faciliteiten. Drie zaken zijn deze journalist ten laste gelegd: weigering om mee te werken met het onderzoek, misbruik van publieke middelen, ongehoorzaamheid (“El director del Setmanari El Vallenc està investigat per la Guàrdia Civil per presumpte col·laborador necessari en tres delictes en relació a l’1 d’octubre: prevaricació, malversació de fons públics i desobediència”, El Vallenc website 09-09-2017).  hem is gevraagd lijsten met namen te overhandigen, wat hij heeft geweigerd te doen. Er zijn laptops en documenten in beslag genomen voor verder onderzoek. Zie hiervoor de berichten op de website van El Vallenc zelf vanaf die dag (inz. het bericht van de namiddag). Internationaal kreeg deze inval aandacht mede dankzij de reactie van Julian Assange. Veel later is, in een ander incident van machtsmisbruik ter intimidatie van de pers, een radiojournaliste aangeklaagd. “The Union of Guardia Civil officers has sued Catalan journalist and radio news presenter Mònica Terribas over allegations that she “endangered” police operations when she asked listeners to report on recent anti-referendum raids, thus “implicitly encouraging disorderly conduct”. Terribas, one of Catalonia’s most well-known journalists, is the director and lead anchor of “El Matí de Catalunya Ràdio”, the morning daily news program on Catalan public radio.” (Catalan News 25 september 2017; zie ook La Vanguardia 25-09-2017 in het Castilliaans).

De Catalaanse Troebelen 5. Bijval van Alfred de Zayas (kopie van een Facebook stukje)

Facebook stukje d.d. 26 september 2017

Alfred-Maurice De Zayas, de “UN Independent Expert on the promotion of a democratic and equitable international order”, heeft een paar dagen geleden een (open) brief gestuurd aan Juncker, Timmermans e.a., waarmee de Catalaanse Troebelen rond het aanstaande referendum opeens toch een relevante en pertinente verantwoordelijkheid wordt van ook de Europese politiek en niet alleen maar kan worden afgedaan als een interne kwestie van Spanje.

“On international day of Peace the Independent Expert calls on the European Commission to defend the right of the Catalan people to express their identity in the form of a referendum, compatible with European law and international law. The European Commission should condemn the use of direct and indirect force on a population who is intent on expressing its right to choose.

The independent expert calls on Spain to suspend all measures of repression against the people of Catalonia and to cease interfering with the exercise of fundamental democratic rights, including the rights of freedom of expression, freedom of assembly and association, and the non-derogable right of the self-determination of all peoples.”

Gelukkig, het oude begrip van “het zelfbeschikkingsrecht der volken” lijkt toch nog geldingskracht te hebben internationaal recht. Het is wel het thema van de week, zo net na het referendum van de Koerden in Irak. Toch wordt het Catalaanse onderwerp niet gemakkelijk opgepikt. Misschien dat de persverklaring van deze prominente expert van de VN, op persoonlijke titel – dat wel – kan leiden tot een verhoogde mate van belangstelling voor het probleem van de (of, voor zij die eraan twijfelen, de discussie over de geldigheid van de beschuldiging van de) schending van democratische rechten in Catalunya door de regering van Rajoy.

Hoe dan ook, de Catalaanse Troebelen is een ernstige crisis die alle Europeanen nú aangaat.

Lees de brief op het weblog van Alfred-Maurice De Zayas:
https://dezayasalfred.wordpress.com/…/media-statement-viol…/

Ook de lopende discussie in de commentaren op die plaats is zeer verhelderend.

Alfred de Zayas heeft de brief geschreven op persoonlijke titel. Dat past bij de wijze waarop hij als “independent expert” is verbonden (of juist niet) aan de VN. Over de rol van de “Independent Expert on the promotion of a democratic and equitable international order” :
“An Independent Expert is a Special Procedure mechanism appointed by the Human Rights Council to examine and report on a specific human rights issue or theme. This position is honorary and the expert is not United Nations staff nor paid for his/her work.” (http://www.ohchr.org/EN/Issues/IntOrder/Pages/IEInternationalorderIndex.aspx). Voor een korte biografie van de persoon die deze rol nu dus vervult, zie http://www.ohchr.org/EN/Issues/IntOrder/Pages/AlfredDeZayas.aspx

Voor de verwerking van deze brief in een Catalaans nieuwsbericht, zie http://www.catalannews.com/…/un-independent-expert-on-the-p…

Voor de enthousiaste reacties van Catalanen op deze bijval, zie de commentaren bij het bericht van deze brief op de Facebook pagina van de president van de Generalitat de Catalunya, Carels Puigdemont: https://www.facebook.com/KRLSPuigdemont/

(Feliz Coll vertelde me hier gisterenavond over. Volgens mij kwam de tip van Angela Coll – beiden bedankt!)

De Catalaanse troebelen 4. Europeanen ontwaken

Nederlandse televisie-nieuwsredacties zijn eindelijk wakker geworden voor de Catalaanse troebelen. De conflictsituatie is de afgelopen week dan ook enorm geëscaleerd. In hun pogingen het referendum over Catalaanse onafhankelijkheid van 1 october te frustreren, hebben de Spaanse autoriteiten de afgelopen weken veel schandelijke maatregelen genomen en acties uitgevoerd. Eerst de nominale waarheid: het referendum is illegaal volgens de Spaanse constitutie zoals een paar jaar geleden nog bevestigd door een uitspraak van het Constitutionele Hof van de Spaanse nationale staat. Maar dan is er de democratische realiteit dat er veel mensen zijn in Spanje die komende 1 october op democratische wijze hun wens op zelfbeschikking willen uiten. Die wens is alleszins verdedigbaar op praktische, culturele en historische gronden.

Uitingen van het Catalaanse onafhankelijksstreven in aanloop tot het referendum van 1 october 2017. Foto's uit Vic en Gerona. ©2017 Huib J. Lirb

Uitingen van het Catalaanse onafhankelijksstreven in aanloop tot het referendum van 1 october 2017. Foto’s uit Vic en Gerona. “Soñar despierto”, ofwel “dagdromen”, zou kunnen worden opgevat als een kritisch commentaar op de sticker erboven. Uit de tekst “Independència és futur” spreekt hoe dan ook meer vertrouwen. De “Si” slaat op het ja-woord.  ©2017 Huib J. Lirb

Op verzoek kan ik daar later nader op ingaan, maar laat me er hier het volgende over zeggen. Een volk dat meer dan 700 jaar een onafhankelijk bestaan heeft genoten (onder de diplomatiek erkende Kroon van Aragon) is in 1713-14 (Spaanse Successie Oorlog) door de op dat moment reeds sterk gecentraliseerde moderne Spaanse Staat geheel ten onrechte opgeslokt door toedoen van vooral de Castilianen en de Fransen (voorlopig volsta ik met verwijzingen naar Ferran del Campo i Jordà e.a., Catalunya Espanya. Preguntes i responses, Norfeu: Figueres 2017). Oude geschiedenis misschien, maar verjaart annexatie automatisch? Oei, dat zou slecht nieuws zijn voor bijvoorbeeld Tibet. Of voor de Krim. En voor, wat dat betreft, Zuid-Italië, dat immers in 1860 “in historische stilte” is veroverd door de Piemontesen – om niet af te dwalen (zie o.m., en dat is bijna arbitrair vanwege de overdaad aan beschikbare literatuur, Jaap van Osta, Een geschiedenis van het moderne Italië, Wereldbibliotheek: Amsterdam 2010, 94 voor het woord “annexatie” in context; Pino Aprile, Mai più terroni. La fine della questione meridionale, Edizioni Piemme: Milano 2012; Gigi di Fiore, I vinti del Risorgimento. Storia e store di chi combatté per i Borbone di Napoli, UTET: Torino 2005; Lucy Riall, The Italian Risorgimento. State, society and national unification, Routledge: London & New York 1994; idem, Garibaldi. Invention of a Hero, Yale University Press: New Haven & London 2007).

Kortom, als je de logica van de Volkenbond en de Verenigde Naties zou loslaten op het probleem, dan zou volgens mij de Spaanse overheid eigenlijk geen poot meer hebben om op te staan. Maar de logica die men nu doet gelden is nominaal en doet geen recht aan de wil van de bevolking in kwestie. Niemand zou de Catalanen ervan kunnen weerhouden een opiniepeiling te organiseren. Dat zou dan met particuliere middelen moeten worden georganiseerd. Nominaal gezien is het referendum nu echter illegaal omdat er de terechte verdenking bestaat dat het referendum wordt gehouden met gebruik van publieke middelen en functionarissen. Daarom zijn er invallen gedaan bij drukkerijen en partijkantoren, om de stembiljetten in beslag te nemen omdat die met Spaanse inkt zouden zijn gedrukt. Daarom ook zijn de 700+ burgemeesters van Catalaanse gemeenten die zich afgelopen week net openlijk bereid hebben verklaard mee te werken aan het referendum nu collectief gedagvaard – ze worden geacht zichzelf te melden bij, ja, wat zal het zijn. De Guardia Civil?

Vergis je niet in de problematische reputatie van die militaire politiedienst. Veel ouderen herinneren zich deze macht als de sterke arm van het fascistische regime van Franco – men herinnert zich wellicht dat Catalunya in de Spaanse Burgeroorlog tot het eind aan de Linkse zijde heeft gestaan, fel tegenover de fascisten en de nazi’s. De Guardia Civil voerde reeds vóór de uitbarsting van die oorlog doorgaans de wil uit van de traditionele machthebbers, inzonderlijk de grootgrondbezitters en de monarchisten, die vijandig stonden tegenover de door het socialisme geïnspireerde Republiek (ik baseer dit allemaal op, onder meer, Paul Preston, The Spanish Holocaust. Inquisition and Extermination in Twentieth-Century Spain, Harper Press: London 2012, s.v. “Civil Guard”; Raymond Carr, The Spanish Tragedy. The Civil War in Perspective, Weideveld: London  [1977] 1993, s.v. “Civil Guard”; voor de toespitsing op de steun aan de grootgrondbezitters in oppositie tegen de Republiek, zie Edward E. Malefakis, Agrarian Reform and Peasant Revolution in Spain. Origins of the Civil War, Yale University Press: New Haven & London 1970, s.v. “Guardia Civil” en op p. 289 inz.: “The rural oligarchy of old was by no means left powerless [na de vele maatregelen die de linksgeoriënteerde Republiek in 1931 had genomen ter hervorming van het door latifundisme gedomineerde Zuid-Spanje]. The Republic failed to take the elementary step of transferring the Guardias Civiles and the powerful secretaries of the ayuntamientos to other villages where they would be separated from their former associates”. Een dergelijke stap was in het eveneens door latifundisme geplaagde Zuid-Italië overigens wel genomen – nog steeds dienen “carabinieri” geboren in noordelijke streken juist in zuidelijke en andersom.).

Het is niet toevallig dat de jonge en nog fragiele democratie in 1981 in het parlement nog werd bedreigd door een kolonel van de Guardia Civil met getrokken pistool (Antonio Tejero Molín Molina – zie bijv. Tony Judt, Postwar. A History of Europe since 1945, William Heinemann: London 2005, pp. 520-521). “There has been no Truth Commission, no War Crimes trials in Catalonia,” na de Spaanse Burgeroorlog en de vier decennia van fascistisch bewind, “no cases referred to the International Court. When Franco finally died in 1975 and dictatorship gave way to democracy, there was a general agreement to let sleeping dogs lie. It was as if the success of the Transition (from dicatorship to democracy) depended on a collective amnesia which was the necessary price of  ‘peace’ and continuity” (John Payne, Catalonia: History and Culture, Five Leaves Publications: Nottingham [2004] 2009, 111). Velen menen dat de Spaanse politieke elite niet geheel is gezuiverd van fascistische restanten; zij zien die een soort “Nachleben” hebben in vooral de Partido Popular van, inderdaad, premier Rajoy – met welke weergave van deze mening ik overigens niet wil suggereren dat de premier zelf anti-democratische sympathieën zou hebben (maar voor de suggestie dat de aanhang van de PP nog steeds vooral affiniteit heeft met “an older, more agressively centralist and Castilian-chauvinist conception of patriotism” dan met “an enlightened form of ‘constitutional patriotism'”, zie Helen Graham, The Spanish Civil War. A Very Short Introduction, Oxford University Press, Oxford 2005, 144). De Guardia Civil roept bij vele Catalanen, inclusief de jongeren, hoe dan ook associaties op met fascisme (je hoort het vaak en dit is, als kwalitatief geattesteerd gegeven, ook gebleken uit de enquête die Sofia Lirb een paar jaar geleden met hulp van Angela Coll heeft gehouden onder meer dan zestig inwoners van La Garriga). En in ieder geval wordt de inzet van de Guardia Civil in openbare gebouwen, voor harde invallen met bivakmutsen ook nog eens, als een optreden van een bezettingsmacht. De Guardia Civil is voor veel Catalanen dan ook niet “uw beste vriend”. En het is niet voor niets dat de Catalanen in de Mossos d’Esquadra hun eigen politiedienst hebben. Beide diensten zijn nu al maanden met elkaar in conflict, met een dieptepunt in de geheel onterechte beschuldiging dat de Mossos gefaald zouden hebben in de voorkoming van de recente aanslagen in Barcelona en Cambrils. Hierover heb ik eerder al bericht.

Het probleem gaat verder dan louter “identiteitspolitiek”. Catalaanse separatisten hebben er schoon genoeg van dat hun belastingafdrachten al jaren lang in onevenredige mate ten gunste komen van andere deelstaten van Spanje en, in hun ogen, ten koste van noodzakelijke investeringen in de eigen regio. (Desgewenst kan ik hier literatuurverwijzingen bij plaatsen.) Er staat veel op het spel. In 1993 bedroeg de bijdrage van Catalunya – een van 17 Spaanse regio’s – aan het Spaanse Bruto Nationaal Product maar liefst een vijfde deel (Tony Judt, Postwar. A History of Europe since 1945, William Heinemann: London 2005, pp. 702). Catalaanse exporten bedroegen 28 procent van het Spaanse totaal in 2011 (Ramon Tremosa i Balcells, “The View from Brussels” in Liz Castro, red., met een voorwoord van Artur Mas, What’s up with Catalonia? / ¿Qué le pasa a Cataluña?, Catalonia Press: Ashfield Massachusetts 2013, 113). En er zijn veel meer indicatoren van het in het perspectief van Spanje onevenredig grote economische belang van Catalunya (waaronder in: Oriol Amat, Núria Bosch e.a., Economia de Catalunya. Preguntes i respostes sobre l’impacte econòmic de la independència (Comissió d’economia Catalana, Col.legi d’Economistes de Catalunya: Profit Editorial s.l., s.d. [Barcelona 2014]). Spanje heeft veel te verliezen.

Zoals gezegd beginnen de Catalaanse troebelen vanaf gisteren meer aandacht te trekken in andere landen dan voorheen. Zo kan het gebeuren dat nu ook de achtergronden van het conflict aan een algemeen publiek worden uitgelegd en dat er voorzichtig wordt gespeculeerd over eventuele implicaties. Ik heb daartoe schermopnames gemaakt van een paar nieuwsberichten van verschillende zenders en die geciteerd ten behoeve van mijn lezer(s) in Catalunya (Wachtwoord: Catalunya). Opdat zij kunnen zien dat men nu eindelijk ook buiten de Catalaanse grenzen aan het ontwaken is voor dit probleem dat, wat mij betreft, de kern van het nieuwe Europa raakt.

Appendix d.d. 22 september 2017. 

Ik stelde gisteren dat Spanje veel te verliezen heeft. Maar is dat wel zo. Kán Spanje überhaupt verliezen?  Het is de wens (-droom) van de Catalaanse separatisten om direct na de afscheiding van Spanje een eigen lidmaatschap van de Europese Unie aan te vragen. De EU lijken echter niet uit te zien naar zo’n aanvraag. Herhaaldelijk wordt de Catalanen duidelijk gemaakt (zoals door Juncker) dat de soevereiniteit van de nationale staten die lid zijn van de EU dienen te worden gerespecteerd. De EU staat achter Madrid terwijl Catalonië géén erkende entiteit is die in onderhandeling zou kunnen treden met de EU. Op begrip van de EU kunnen de separatisten dus bij voorbaat al niet rekenen. Maar het probleem is groter. Volgens het Verdrag van Maastricht namelijk moet iedere toetreding worden goedgekeurd door alle Lidstaten en door het Europees Parlement. Dus, zoals ik vanmorgen hoorde in een discussieprogramma op Raiuno en zoals, ik zeg het graag, Sofia me een paar dagen geleden al zei: om na afscheiding te kunnen toetreden zal Spanje, net als alle andere EU lidstaten, toestemming moeten geven.  En dat, tja, zal waarschijnlijk nooit gebeuren.

En zo zou, vergeef me de potsierlijkheid,  een volk eeuwig in nominale gijzeling kunnen worden gehouden door de nazaten van oude veroveraars en geweldenaars. Dat kan toch niet de bedoeling zijn? Voor de Catalanen zal de oplossing dan toch echt “uit Brussel” moeten komen. Dat “nieuwe” Europa waar ik eerder op doelde moet een democratischer Europa zijn, misschien zo gereorganiseerd dat de gelding van de oude nationale staten zal zijn teruggedrongen (en vooral het veto niet meer zal bestaan), ten gunste van de kracht van vertegenwoordiging in het Europees Parlement. En daar hebben we het fundamentele en zeer actuele probleem van de crisis van de Nationale Staat. Die is structureel en langdurig verzwakt geraakt, aan de ene kant, door de decentralisatie in de lidstaten zelf en, aan de andere kant, de gestapelde overheveling van effectieve politieke (en juridische) macht aan de instellingen van de EU. Het is niet verwonderlijk dat de verdediging van het concept van de Nationale Staat overal sterker wordt; dat gaat doorgaans gepaard met een toenemende aversie tegen de macht van de EU. De Brexit is er mede een gevolg van en tegelijk een manifestatie van de verhoogde alarmstatus waarin de nationale staten van Europa zich bevinden. We zien het ook in Nederland, waar de Nationale Staat zijn meest extreme kampioen lijkt te hebben gevonden in Thierry Baudet. De harde opstelling van Madrid in de huidige Catalaanse Troebelen zouden we dus ook kunnen beschouwen als een felle verdediging van het concept van de Nationale Staat. Het is zo bezien dan ook niet verwonderlijk dat Rajoy zoveel bijval krijgt in Europa, al is men nu even voorzichtig met het doen van uitspraken omdat de inzet van arrestatieteams niet goed valt in de publieke opinie van democratische landen.  Volgens de LaVanguardia van vandaag zijn ze in Brussel niettemin erg bezorgd. Vooral ook om het mogelijke domino-effect. De Franse overheid zou zich druk kunnen maken over het eventuele precedent dat een Catalaanse afscheiding zou zetten voor de Corsicanen. En natuurlijk de Basken. Of op termijn ook de Bretons en de Savoyards? In Italië zijn ook meerdere afscheidingsbewegingen actief: op 22 october wordt een referendum gehouden met de vraag of de Veneto en Lombardia meer autonomie zouden moeten krijgen (zie eindnoot met het relevante citaat uit de LaVanguardia van vandaag, 22 september 2017, over de impact van de Catalaanse Kwestie op de politieke ontwikkelingen in Italië). De Lega Nord (en hun afdelingen, zoals de Ligurische afscheidingsbeweging) heeft jarenlang geijverd voor de afscheiding van het Noorden met de bedoeling om vervolgens apart toe te treden tot de EU. In antwoord daarop zijn er steeds meer Zuid-Italianen die, al dan niet dwepend met het Borboonse verleden, misschien ook graag apart door zouden willen gaan met Napels als hoofdstad. Kortom, de Nationale Staat ligt behoorlijk onder vuur en de belegeraars kijken hoopvol naar de EU, die op zijn beurt pal staat achter zijn leden, d.w.z. de Nationale Staten. In deze patstelling zullen de Catalanen dan ook niet gemakkelijk bijval kunnen vinden bij de EU, maar misschien wel bijveel andere Europeanen. Over deze mogelijke discrepantie zou de EU zich druk moeten maken.

Eindnoot citaat uit het artikel van Enric Juliana, “LA QÜESTIÓ CATALANA. Alta preocupació a Europa” in LaVanguardia d.d.22-09-2017
“A Itàlia la qüestió de Catalunya comença a despertar un enorme interès. Els titulars de la premsa italiana ahir eren els més alarmistes i expressius: “ Spagna, la guerra catalana” (La Repubblica). “La battaglia catalana” (La Stampa). “Madrid punisce la Catalogna” (Corriere della Sera). A Itàlia el 22 d’octubre es faran dos referèndums sobre l’ampliació de l’autonomia de la Llombardia i el Vèneto, les dues regions més riques del país. Es tracta de dos referèndums legals, de caràcter consultiu, promoguts per la Lliga Nord, amb el suport de Forza Italia. Reapareix la ­qüestió del nord, en una Itàlia avui submergida en una gran confusió política, que celebrarà eleccions legislatives la primavera que ve.
A París, batalla pels contractes de treball. A Barcelona, crisi independentista encesa. A Milà, classes mitjanes –egoistes? cansades del mal govern?– que demanen més autonomia.
Qüestions europees.” (http://www.lavanguardia.com/encatala/20170922/431455460718/alta-preocupacio-a-europa.html)

 

 

 

De Catalaanse Troebelen 3 – Visca Catalunya lliure!

Facebook stukje d.d. 12 september 2017

Visca Catalunya lliure! Leve het onafhankelijke Catalonië. Gisteren vierden de Catalanen hun nationale feestdag, La Diada, een dag die merkwaardig genoeg juist het einde van de kansen op een onafhankelijk voorbestaan van Catalonië gedenkt. De Catalaanse onafhankelijkheid, die in diplomatieke zin gestoeld was op de kroon van Aragón, is gesneuveld in de Spaanse Successieoorlog met het beleg van Barcelona door Spaanse (d.w.z. Castiliaanse) en Franse troepen. Op 11 september 1714 is het Catalaanse verzet definitief gebroken. Die dag van het grote verlies markeert nu als het ware de gedroomde wederopstanding van Catalunya. Men viert daar dus de verwachte fenix.
Na de bloedige nederlaag in 1713-1714 werd Catalunya “kroonloos” ingelijfd in de centraal geleide nationale staat Spanje. En nu, op 1 october, zullen de Catalanen een eigenwijs referendum houden over hun onafhankelijkheid. Velen zijn vóór. Toch is de uitkomst geen uitgemaakte zaak. Het ja-woord zou, mede door bangmakerij van de kant van de Spaanse overheid (vergelijkbaar met de rol van Labour in het Schotse referendum inzake onder meer de pensioenen; daarbij komt dat het referendum nu niet geldig zal zijn volgens de constitutie van Spanje, dus van de oorspronkelijke “veroveraar”), toch ook nog tekort kunnen schieten.
Maar niet iedereen is defaitistisch. Catalunya zou het immers ook kunnen blijken te redden. Het land zou er, na afscheiding, wellicht beter voor staan dan menig Europeaan nu denkt. De plannen voor een overgangsperiode zijn zorgvuldig uitgewerkt en publiek gemaakt. Ook de vorming van een eigen legermacht is voorzien en tot in de puntjes op papier reeds voorbereid.
Maar de politieke elite van Europa is nog niet bereid te denken aan de vertegenwoordiging van Europeanen volgens staatsrechtelijke eenheden anders dan die van de nationale lidstaten. Dat zou juridisch natuurlijk ook niet zonder meer kunnen omdat het immers een samenwerkingsverband is van die nationale staten gesmeed door verdragen tussen die partijen. Maar juist die Europese Unie van nationale staten staat tot in de kern ter discussie, in alle landen, met ook nog eens een groeiende kloof tussen het Noorden en het Zuiden (dat zich kapot bezuinigd voelt door de “austerity” politiek van met name de Duitsers en de Nederlanders en dat zich bijna geheel verlaten voelt in hun pogingen de immigratiestromen op te vangen), en tegelijkertijd tussen het Westen en het Oosten (dat maar niet lijkt te willen accepteren dat er behalve lusten ook lasten kleven aan het EU lidmaatschap).
Terwijl hele volksstammen zich compleet aan het verliezen zijn in de schimmige vraagstukken van de “identiteitspolitiek” raken de meer fundamentele kwesties die ooit behoorden tot de sociale-economische sfeer steeds verder naar de achtergrond zodat, pregnant gesteld, “alle arbeiders” van de EU zich niet meer onderling solidair voelen en niet langer focusseren op hun gemeenschappelijke belangen. En zo speelt het eindeloze identiteitsgewauwel de neoliberalen in Europa (wellicht als onbedoeld bijproduct) duidelijk in de kaart. Ik betreur deze slopende ontwikkeling. Niettemin ben ik voor de accommodatie van een groter accent op de profilering van regionale belangen in Europa – en dat gaat verder dan de kwestie van “identiteiten”. Het zou wellicht beter zijn als de burgers van de lidstaten hun eigen en meest naburige belangen meer direct behartigd zouden zien worden in de Europese democratie. Streeksgewijs als het ware. Daar zouden Zuid-Italianen, bijvoorbeeld, ook mee geholpen worden. Laten we eerlijk zijn: veel nationale staten zijn kunstmatige collectieven, soms 18e eeuwse maar vooral 19e eeuwse constructies, die de laatste decennia steeds meer bestuurlijke en politieke verantwoordelijkheden hebben verschoven aan de ene kant naar boven (EU) en aan de ander kant naar beneden (decentralisatie). Zo heeft de nationale staat veel legitimiteit verloren en, in tegenstelling tot Thierry Baudet, vind ik dat helemaal niet erg. Er staat in dit opzicht ook vast veel te gebeuren: de EU is immers nog steeds een groots project in ontwikkeling.
Maar al zou een “Europa van regionen” (of van “stadsgebieden” en “plattelandsverbanden”) voorlopig misschien voorbij de horizon liggen, en zou dus, zeg, Groningen ook niet apart gehoord kunnen worden in Europa, dan nog zou het mogelijk moeten zijn om de geldigheid van de samenstelling van sommige van de lidstaten in twijfel te trekken. En de onrechtvaardigheden eventueel te corrigeren. Dat beogen de Catalanen natuurlijk. Zij zullen zich als eigen nationale staat willen aanmelden als aspirant lid van een nieuwe EU.
Juncker heeft zich al fel uitgesproken tegen die mogelijkheid en staat zo pal achter de Spaanse overheid. (Tegelijkertijd staat hij een sterkere EU voor die in algemene zin de geldigheid van de nationale staat natuurlijk alleen nog maar verder zal uithollen.) Maar zouden we dan echt moeten toestaan dat vele miljoenen Europeanen zo opeens buiten de Europese Unie vallen? Wij krijgen morgen de eerste najaarstorm van misschien wel windkracht 10. De Catalanen krijgen sterkere wind tegen. Ik wens ze veel succes. Van harte: Visca Catalunya lliure! Leve het onafhankelijke Catalonië.

Sceptische inschattingen van de kansen van een onafhankelijk Catalunya zijn alomtegenwoordig. Een voorbeeld uit de krant van vandaag:

http://www.catalunyapress.cat/…/empresaris-catalunya-alerta…

Voorstanders zijn eveneens alomtegenwoordig, zo ook in de bundels:

Oriol Amat, Núria Bosch e.a., Economia de Catalunya. Preguntes i respostes sobre l’impacte econòmic de la independència (Comissió d’economia Catalana, Col.legi d’Economistes de Catalunya: Profit Editorial s.l., s.d. [Barcelona 2014]

Liz Castro, red., met een voorwoord van Artur Mas, What’s up with Catalonia? / ¿Qué le pasta Cataluña? (Catalonia Press: Ashfield Massachusetts 2013)

Voorbeeld van een oproep tot de heroverweging van de “oude” logica van nationale staten in een nieuw bedachte Europese Unie:

Ramon Tremosa en Aleix Sarri, L’Europa que han fet fracassar (Pòrtic: Barcelona 2016)

Juncker’s herhaalde weigering om de Catalanen eventueel tegemoet te komen:
http://www.lavanguardia.com/…/juncker-catalunya-fuera-ue-se…

foto van Huib J. Lirb.

De Catalaanse Troebelen 2 – Knoeien met bewijsmateriaal

Facebook stukje d.d. 1 september 2017

De Catalaanse troebelen lijken nu pas echt te zijn begonnen. Inzet is de publicatie gisteren door krant El Periodico (met Castiliaanse en Catalaanse edities) van een Engelstalige “notitie” die, volgens die krant, op 25 mei j.l zou zijn gestuurd door de CIA aan de Catalaanse politiedienst Mossos d’Esquadra. Die notitie behelst de waarschuwing dat terroristen op het punt zouden staan om een aanslag te plegen op de Rambla [=de Flores] van Barcelona. De Catalanen zouden dus hebben verzuimd zich te wapenen tegen deze specifieke dreiging.
Maar dit zaakje stinkt, behoorlijk ook, want er zijn, zacht gezegd, een paar problemen rond deze “notitie” op grond waarvan de geloofwaardigheid van het bericht heel gering wordt geacht door zowel het Catalaanse bestuur (president Carles Puigdemont en minister van binnenlandse zaken Joaquim Forn) als het stadsbestuur van Barcelona (burgemeester Ada Calau) alsook de top van de Catalaanse politiedienst (Josep Lluís Trapero – van wie de formulering over de geloofwaardigheid direct kwam). In de eerste plaats heeft de Mossos d’Esquadra geen officieel contact met de CIA, net zomin als deze dienst een formele relatie heeft tot Europol – een frustrerend probleem dat volgt uit de weigering van de Nationale Staat van Spanje om deze politiedienst de gelegenheid te geven om onafhankelijk te opereren (waarover ik een paar dagen geleden al schreef). Ieder waarschuwing aan de Mossos zou dus VIA de Spaanse autoriteiten moeten (zijn ge)gaan. In welk geval de hoofdverantwoordelijkheid voor de vermeende misser ook of in eerste instantie bij Madrid ligt.
Oké, dus de CIA zou hier geen “officieel” kanaal hebben gevolgd? “Big deal”, zou je zeggen, want de CIA doet vast wel vaker “officieus” zaken met derden. Toch is het vreemd dat de notitie wel formeel is gesteld en gericht lijkt te zijn tot “Spain” (“S//REL TO SPAIN”). Het is misschien niet toevallig dat de adresserende details door El Periodico in de Spaanse en Catalaanse vertalingen zijn weggelaten. Het leek mij gisteren dan ook dat het eerder zou kunnen dat de CIA Spanje wél had gewaarschuwd – officieel – met de verklaarde bedoeling dat de Mossos D’Esquadra zou worden ingelicht, maar dat de centrale overheid van de Spaanse Nationale Staat de Catalanen in het ongewis hebben gelaten. Een dergelijk nalaten zou pas echt bestuurlijk misdadig zijn. We mogen het niet zeggen, en ik doe het ook niet, maar het ZOU zo hebben kunnen zijn. In ieder geval is de adressering niet een irrelevant detail in deze kwestie.
En dát, zo bleek vanochtend, vindt ook Julian Assange. Hij wees er gisterenavond op dat het merkwaardig is dat de CIA voor de aanhalingstekens de Spaanse typografische conventie zou hebben gevold: “Note that the << >> marks are Spanish quoting style and are unusual to see used like this in an English language CIA document.” (Twitterbericht van Julian Assange d.d. 31-08-2017). Anderen hebben er op gewezen dat ook de spelling van Irak met de “k” ongebruikelijk is in Amerikaanse teksten: daar zou je “Iraq” verwachten.
Het hoofd van de Catalaanse politie, Trapero, uitte gisteren onmiddellijk al de beschuldiging dat het vermeende CIA bericht een “montage” was die onder de aandacht is gebracht van (zo niet gemaakt zou zijn door – maar dat zegt hij niet) El Periodico in een zoveelste poging om de kwaliteit van de uitvoerende macht van Catalanen in diskrediet te brengen. Vergeet niet: in october wordt een referendum gehouden over de vraag of Catalunya door zou moeten (mogen) gaan als een onafhankelijke republiek in de grote Europese familie van lidstaten. Julian Assange flipte kennelijk direct op de misleiding van het publiek door El Periodico: “We suspect this CIA document on ISIS attacks in Barcelona is fabricated. Note the Spanish-style quotes ‘<<‘, ‘>>’ in an English document” (Wikileaks Twitter bericht). Hij roept om het ontslag van de topman van El Periodico.

En dan zien we vanmorgen opeens dat de Periodico een nieuwe versie van de CIA notitie publiceerde met deze keer een paar correcties: “Iraq” is er een van….. De krant zegt nu de originele scan te hebben gepubliceerd terwijl die van gisteren gemakshalve typografisch was aangepast voor de eigen lezers. Hoezo kun je een scan corrigeren op typefouten als dat zal moeten doorgaan als bewijsstuk?! Maar er is meer. De krant bericht ook dat de Verenigde Staten nu zouden hebben verklaard de Mossos d’Esquadra te hebben gewaarschuwd. (Update 1 sep 2017 avond: volgens het eigen zeggen en schrijven van El Periodiek zou dit zijn verklaard, vier dagen na de aanslagen, door het National Counterterrorism Center (NCTC) van de VS.) Dat zou de waarschuwing kunnen zijn geweest waarvan de Catalaanse autoriteiten direct al hadden toegegeven te hebben gekregen als één van de vele waarschuwingen die dagelijks circuleren in de geruchtenstroom. Maar die zou, volgens de Catalanen, hoe dan ook niet van of via de CIA zijn gekomen.

Intussen zou de Spaanse pers nu bijna unaniem de held van vorige week, Trapero, beschouwen als een leugenaar.

De Catalaanse troebelen zijn begonnen.

Wordt vervolgd. Geheid.

Bronnen voor dit stukje zijn, onder andere:

Voor de gewraakte publicatie door El Periodico:
http://www.elperiodico.cat/…/text-integre-alerta-cia-mossos…

Voor de reactie van Trapero (geen relatie CIA, notitie is een “montage”):

http://www.lavanguardia.com/…/govern-alertas-ramblas-cia-mo…

http://www.elperiodico.com/…/forn-trapero-reconoce-alerta-c…

De reactie van Colau:
http://www.elperiodico.cat/…/ada-colau-barcelona-nega-conei…

Voor de typografische problemen en Assange:
http://www.elnacional.cat/…/informe-cia-elperiodico_187014_…

Voor de publicatie door El Periodico van de “gecorrigeerde” versie van het vermeende bewijsstuk en de berichten over de Verenigde Staten:

http://www.elnacional.cat/…/el-periodico-nota-original-cia_…

http://www.elperiodico.com/…/eeuu-reafirma-atentado-rambla-…

Voor de communis opinio in de Spaanse pers ten faveure van El Periodico:
http://www.elnacional.cat/…/premsa-espanyola-elperiodico-mo…

Nu ook in Engels:
http://www.foxnews.com/…/barcelona-officials-say-us-cia-did…

En tot in ieder geval vanmorgen alleen nog in het Nederlands in de Belgische pers (Het Laatste Nieuws):

http://www.hln.be/…/Waarschuwde-CIA-toch-voor-aanslag-in-Ba…

El comunicat de l’espionatge nord-americà advertia d’una possible acció terrorista a la Rambla aquest estiu
ELPERIODICO.CAT
Met eigen toevoeging als commentaartje op Facebook:

“This is a CIA very secret thing”. Zie voor een grappige overdrijving van een nepberichtje: https://www.facebook.com/aragon.catalanocorona/photos/a.848433505205498.1073741829.848200721895443/1376112982437545/?type=3&theater

foto van Aragon Catala Corona.

Aragon Catala Corona

Gràcies Enric Hernàndez director de el Periodico. Que ens has fet retornar a molts a la nostra infància amb Mortadelo i Filemón. Com periodista ja veiem que massa bo no ets. Jo de tu provaria de viure de la comèdia.
#elPeriodico #TIA #mortadeloyFilemon

De Catalaanse Troebelen 1 – De held van de week

Facebook stukje d.d. 30 augustus 2017

De Catalaanse politie Mossos D’Esquadra heeft de klopjacht op de terroristen “van Ripoll” in de afgelopen weken heel goed weten uit te voeren ondanks het feit dat deze bij wet afzonderlijk opererende politiedienst van Catalunya van de kant van de natiestaat Spanje géén eigen verbinding heeft gekregen met Europol. De Catalanen hebben echter weer eens bewezen de verantwoordelijkheid van onafhankelijkheid dan toch gewoon goed aan te kunnen. We waren tijdens ons verblijf in Girona dan ook erg onder de indruk van het optreden van Josep Lluís Trapero, de held van de dag. Of liever, de held van de week.

Aangehecht is een Engelstalig artikel (door mij aangetroffen op de Facebook pagina van “República Catalana”) waarin dit probleem is uitgelegd en toegelicht.

Voor een eveneens Engelstalig artikel over de held van de week Trapero: http://www.euronews.com/…/josep-lluis-trapero-the-very-cata…

Voor zijn klacht over tegenwerking of tenminste gebrek aan medewerking vanuit Madrid, zie, in het Catalaans: https://www.racocatala.cat/…/trapero-denuncia-madrid-obstru…

foto van República Catalana.
foto van República Catalana.